Bình luận BLHS 2015: Tội điều động và Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ

Tội điều động người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ và Tội Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ.

Định Nghĩa: Điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy là hành vi điều động hoặc giao cho người không có giấy phép hoặc bằng lái xe hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy.

Tội phạm này cũng là tội phạm được tách từ tội “đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông vận tải không bảo đảm an toàn hoặc điều động người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông vận tải gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 188 Bộ luật hình sự năm 1985.  Điều 215 Bộ luật hình sự năm 1999 và đến Bộ luật hình sự 2015 thì được tách ra làm 2 tội riêng biệt được quy định tại các điều 275 và 276.

CÁC DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA TỘI PHẠM

Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm

Do tính chất của phương tiện giao thông đường thuỷ, nên chủ thể của tội phạm này vừa là chủ thể đặc biệt vừa không phải là chủ thể đặc biệt.

Là chủ thể đặc biệt, chỉ có những người có trách nhiệm trong việc điều động người khác điều khiển phương tiện giao thông đường thuỷ mới có thể là chủ thể của tội phạm này như: Giám đốc xí nghiệp vận tải đường thuỷ điều động người không có bằng lái, lái tàu thuỷ; Lái tầu thuỷ có bằng lái giao tay lái cho người không có bằng lái tàu thuỷ điều khiển tàu thuỷ.

Ngoài những người có trách nhiệm trong việc điều động người khác, đối với phương tiện giao thông đường thủy còn có trường hợp chủ phương tiện giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy, để người này điều khiển phương tiện giao thông đường thủy gây ra thiệt hại đến tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đén sức khoẻ, tài sản của người khác.

Nếu điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ chưa gây ra thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác thì người phạm tội phải là người đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm thì hành vi mới cấu thành tội phạm.

Các dấu hiệu thuộc về khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm này cũng là trật tự an toàn giao thông đường thủy.

Đối tượng tác động của tội phạm này là người điều khiển phương tiện giao thông đường thủy không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy. Ví dụ: Một thuyền viên không có bằng lái được Thuyền trưởng giao cho lái tầu, nên đã gây tai nạn làm chết người

Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan

Người phạm tội này, là người thực hiện hành vi điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy.

Điều động là ra lệnh, phân công, chỉ thị cho người khác. Điều động người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là ra lệnh, chỉ thị hoặc phân công những người bị pháp luật cấm điều khiển phương tiện giao thông đường thủy.

Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là giao phương tiện giao thông đường thủy cho những người bị pháp luật cấm điều khiển phương tiện giao thông đường thủy.

Hậu quả

Hậu quả cũng là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này, nếu hành vi điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy mà chưa gây ra thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác và người thực hiện hành vi chưa bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích thì chưa cấu thành tội phạm.

Nếu gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2, khoản 3 của điều luật.

Các dấu hiệu khách quan khác

Ngoài hành vi khách quan, đối với tội điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy, nhà làm luật quy định một số dấu hiệu khách quan khác là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm như: Điều kiện đối với người điều khiển phương tiện giao thông đường thủy. Các điều kiện này được quy định tại Luật giao thông đường thuỷ nội địa.

Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm

Cũng như đối với các tội vi phạm các quy định về an toàn giao thông, người thực hiện hành vi điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là do vô ý (vô ý vì quá tự tin hoặc vô ý vì cẩu thả, nhưng chủ yếu là vô ý vì quá tự tin).

Ban biên tập